Thế giới ẩm thực cao cấp là một cuộc cạnh tranh khốc liệt, nơi các món ăn, chủ nhà hàng và đầu bếp phải cùng nhau, theo đuổi sự hoàn hảo đến chết.

Và mục tiêu bên ngoài những thực khách giàu có, có phải là hệ thống các bảng xếp hạng danh giá? Một danh sách tưởng chừng như vô hại nhưng có thể tạo nên hoặc phá hủy sự nghiệp của một đầu bếp và danh tiếng của nhà hàng?

Phía sau sự hào nhoáng của những ngôi sao Michelin, hay danh sách những nhà hàng hàng đầu là một thực tế đen tối và đáng sợ. Các nhà hàng phải theo kịp các tiêu chuẩn luôn thay đổi của giới thượng lưu mê ẩm thực.

Xếp hạng nhà hàng, đặc biệt là xếp hạng do các hướng dẫn uy tín như Michelin Guide trao tặng, từ lâu đã được ca ngợi là sự xác nhận tối thượng cho sự xuất sắc trong ẩm thực. Tuy nhiên, các tiêu chí làm cơ sở cho những xếp hạng này thường là một bí ẩn, khiến các đầu bếp và chủ nhà hàng phải bó tay trong nỗ lực tìm kiếm sự công nhận. Một nhà phê bình cho là xứng đáng với ba sao, thì một nhà phê bình khác có thể coi là tầm thường. Điều này mang đến sự không công bằng, hoặc cách đánh giá được cho là chủ quan của các hệ thống giải thưởng

Tại sao một nhà hàng phải theo đuổi những giải thưởng? Rõ ràng trong mắt các thực khách, những nhà hàng càng xa hoa thì phải nhận được các danh hiệu danh giá hàng đầu. Nếu anh không sáng tạo, không được công nhận, thì tôi làm sao biết anh tốt?

Điều gì sẽ xảy ra khi việc theo đuổi sự hoàn hảo trong ẩm thực trở nên quá sức chịu đựng? Đối với nhiều đầu bếp, áp lực phải đạt được và duy trì xếp hạng sao mà họ ước ao có thể rất lớn, dẫn đến kiệt sức, gặp khó khăn về sức khỏe tâm thần và, trong một số trường hợp bi thảm… thậm chí là tự tử. Sự giám sát không ngừng, nỗi sợ hãi thất bại thường trực và sức nặng của những kỳ vọng có thể gây tổn hại nặng nề cho ngay cả những cá nhân kiên cường nhất.

The late Chef Benoît Violier

Bi kịch của Đầu bếp Benoît Violier, biểu tượng của trò chơi quyền lực của sao Michelin là một ví dụ 

Cách đây không lâu, sau sự ra mắt của Cẩm nang du lịch Pháp năm 2016 của Michelin,  một sự kiện gây rung chuyển cả ngành ẩm thực khi Benoît Violier, bậc thầy ẩm thực của Nhà hàng danh tiếng Restaurant de l’Hôtel de Ville ra đi. Thuở sinh thời, Violier là hiện thân cho danh hiệu cao quý nhất của Michelin với ba ngôi sao Michelin, rồi chính áp lực đau đáu trong nghề đó khiến ông ra đi trong sự tan vỡ và đau buồn của gia đình.

Tin tức về vụ tự sát của Violier đã gây ra một làn sóng chấn động khắp ngành, phủ bóng tối lên những gì lẽ ra phải là một lễ kỷ niệm vui vẻ cho những người đang đắm mình trong ánh sáng rực rỡ của những ngôi sao Michelin mà họ khao khát. Với trái tim nặng trĩu, giới ẩm thực phải chia tay một ngôi sao sáng chói đang ở thời kỳ đỉnh cao, để lại người vợ và đứa con trai nhỏ lèo lái trong đống đổ nát do sự ra đi không đúng lúc của ông.

Hơn 1.500 người đã tham dự đám tang, bày tỏ lòng thành kính đối với một người đầu bếp biểu tượng. Cái chết bi thảm của Violier nhấn mạnh bản chất quỷ quyệt của áp lực xã hội, nhắc nhở tất cả chúng ta về chặng đường bấp bênh mà những người theo đuổi sự hoàn hảo trong ẩm thực phải trải qua.

Ẩn mình trong thị trấn cổ kính Crissier, gần Lausanne, l’Hôtel de Ville được coi là pháo đài ẩm thực xuất sắc của Thụy Sĩ, tuy nhiên, lịch sử lâu đời của nó bây giờ bị hoen ố bởi bi kịch. Từ triều đại chói sáng của Frédy Girardet cho đến sự ra đi đột ngột của Philippe Rochat, người tiền nhiệm của Violier, những gì nhà hàng này còn lại nỗi đau và sự mất mát. Với sự ra đi của ông, thế giới ẩm thực lại có thêm một mất mát lớn, đi kèm lời nhắc nhở sâu sắc về sự mong manh của cuộc sống và sự theo đuổi không ngừng nghỉ để đạt được sự hoàn hảo.

Một lời nhắc nhở sâu sắc về sự mong manh và bấp bênh và sự theo đuổi không ngừng nghỉ để đạt được sự hoàn hảo.

Những năm gần đây đã có nhiều đầu bếp nổi tiếng ngã xuống trước áp lực quá lớn của nghề nghiệp. Từ những biểu tượng ẩm thực nổi tiếng cho đến những tài năng mới, danh sách thương vong tiếp tục gia tăng, như một lời nhắc nhở rõ ràng về những nguy hiểm vốn có trong việc theo đuổi sự vĩ đại của ẩm thực.

Vậy tại sao các bảng xếp hạng lại có ảnh hưởng lớn đến thế giới ẩm thực như vậy?

Với các đầu bếp và chủ nhà hàng, câu trả lời rất đơn giản: uy tín và lợi nhuận.

Một ngôi sao Michelin có thể nâng tầm người đầu bếp lên vị thế nổi tiếng chỉ sau một đêm, thu hút rất nhiều thực khách háo hức và những cơ hội kinh doanh béo bở. Ngược lại, việc hạ cấp hoặc mất số sao có thể gây ra thảm họa cho ngay cả những cơ sở vật chất được đánh giá cao nhất, dẫn đến hủy hoại tài chính và tổn hại không thể khắc phục được đối với danh tiếng của họ.

Câu trả lời rất đơn giản: uy tín và lợi nhuận.

Thế nhưng, ít ai biết rằng trong guồng quay tìm “sao” trong ngành ẩm thực, sự ra đi của những nhân vật biểu tượng đã để lại dấu ấn cảnh tỉnh. Nổi bật là sự ra đi của đầu bếp huyền thoại người Pháp Paul Bocuse, người đã qua đời vào ngày 20 tháng 1 và vụ tự tử bi thảm của đầu bếp đa tài người Mỹ Anthony Bourdain vào ngày 8 tháng 6. Thế giới ẩm thực còn đau đớn hơn khi biết tin đầu bếp nổi tiếng người Pháp Joel Robuchon vào ngày 6 tháng 8, người sở hữu đế chế hùng mạnh với 10 nhà hàng với hơn 20 ngôi sao Michelin, đã tạ thế. Những mất mát sâu sắc này thúc đẩy các đầu bếp trên toàn thế giới nỗ lực gấp đôi, tôn vinh di sản của những người cố vấn của họ trong khi cố gắng duy trì các tiêu chuẩn do những người tiền nhiệm đặt ra.

Suy ngẫm về nỗi đau chung, Richard Ekkebus, giám đốc ẩm thực của nhà hàng hai sao nổi tiếng Amber ở Hồng Kông, than thở về khoảng trống mà những ngôi sao sáng giá như Marchesi, Bocuse và Robuchon để lại. Ekkebus, cá nhân ông rất cảm động khi được tiếp xúc với Robuchon, nhớ về sự tỉ mỉ của người đầu bếp quá cố trong thời gian ông lưu trú tại The Landmark, Mandarin Oriental. Sự ra đi của những biểu tượng ẩm thực như vậy đã thôi thúc Ekkebus khao khát đóng góp một phần những gì họ đã ban tặng cho thế giới ẩm thực.

Đối với Seiji Yamamoto, đầu bếp kiêm chủ sở hữu của nhà hàng ba sao nổi tiếng Nihonryori Ryugin ở Tokyo, những đau thương này đã khiến anh phải đánh giá lại một cách sâu sắc về đạo đức làm việc không ngừng của mình. Yamamoto thẳng thắn tiết lộ những tổn hại mà lịch trình nghiêm ngặt đã gây ra cho sức khỏe của anh, khiến anh phải ưu tiên một lối sống cân bằng hơn. Với sự chú trọng mới dành cho các hoạt động chăm sóc bản thân và giải trí như lặn biển, Yamamoto tìm cách kéo dài thời gian làm việc của mình trong lĩnh vực ẩm thực.

Tổng kết lại, các đầu bếp và nhà hàng mạo hiểm tất cả để theo đuổi vinh quang “ngôi sao” như đánh một canh bạc. Khi áp lực gia tăng và các tiêu chuẩn ngày càng khó nắm bắt hơn, người ta không thể không tự hỏi: cuối cùng, liệu tất cả có xứng đáng không? Điều này chỉ thời gian mới có thể trả lời, nhưng có một điều chắc chắn: đến khi nào thế giới ẩm thực vẫn còn tồn tại nỗi ám ảnh về bảng xếp hạng và chủ nghĩa tinh hoa, thì tổn thất đối với các đầu bếp và sức khỏe tinh thần của họ vẫn sẽ còn tiếp tục.

Và chúng ta, những khách hàng, có là một phần của tấn bi kịch này?