Đối với những người đam mê ô tô, một cách để đa dạng hóa danh mục đầu tư là bắt đầu sưu tập xe cổ. Hầu hết ô tô đều mất giá ngay sau khi được đưa ra khỏi đại lý, nhưng xe cổ vẫn tăng giá trị theo thời gian, do độ hiếm, hiệu suất hoặc các thuộc tính đặc biệt. Những chiếc xe cổ phù hợp có thể được định giá lên đến vài triệu USD.

Xe Lincoln Continental với cửa tự sát (Suicide doors) – photo by Duncan Asia.

Hàng triệu người tham gia vào việc sưu tập xe hơi, đây là chỉ tính riêng ở Mỹ. Một chiếc xe “cơ bắp” cũ hoặc chiếc roadster của Anh mà bạn mua thời đại học có thể vẫn có một vị trí danh dự trong ga-ra, và được sử dụng như tàu tuần dương cuối tuần. Một chiếc Volkswagen Beetle cổ điển đã được phục chế hoặc Lincoln Continental có thể được mua với giá chưa đến 20.000 USD, đi lại thanh cảnh trong nhiều năm và sau đó được bán với lợi nhuận (có thể là khiêm tốn).

Nhưng còn những chiếc món đồ cao cấp có giá bảy, tám con số thì sao? Chúng không dành cho tất cả, nhưng giới nhà giàu có thể sử dụng chúng để đa dạng hóa tài sản của họ, kiếm tiền và có thể thưởng thức chúng bất cứ lúc nào.

Những tín hiệu từ thị trường xe hơi cổ điển

Biểu đồ HAGI Top Index.

Nhờ vào việc giới nhà giàu, cận giàu trên toàn cầu theo đuổi một số lượng xe hạn chế, thị trường xe cổ đã tăng trưởng tốt hơn so với đồ sưu tầm như tiền xu và tem trong thập kỷ qua, thậm chí đôi khi đánh bại cả chỉ số chứng khoán rộng. Hiệp hội Ô tô Lịch sử Quốc tế (HAGI) theo dõi thị trường ô tô của các nhà sưu tập thông qua những chỉ số. Rộng nhất của nó là Chỉ số hàng đầu HAGI (HAGI Top Index), theo dõi những chiếc xe hơi cổ điển được sưu tầm từ Porsche, Ferrari, Bugatti, Alfa Romeo và các thương hiệu khác. Chỉ số hàng đầu HAGI  tăng 33,78% cho năm 2019; mặc dù bị ảnh hưởng bởi đại dịch, tỷ lệ này vẫn tăng 6,19% vào năm 2020 và 2,73% vào năm 2021 so với cùng kỳ năm trước.

Chỉ số xe cổ điển của công ty bảo hiểm Hagerty, một chỉ số có điều chỉnh lạm phát dựa trên sự thay đổi của đô la và khối lượng của thị trường, đã tăng 21,49 điểm từ tháng 12 năm 2020 đến tháng 12 năm 2021. Chỉ số này đánh giá đo lường hoạt động hiện tại của thị trường xe sưu tầm, đã tăng tốc lên mức cao nhất trong 5 năm vào tháng 12 năm 2021.

Phân khúc cao cấp của thị trường xe hơi cổ điển bao gồm những chiếc xe có giá bán hơn 1 triệu đô la. Tại đây bạn sẽ tìm thấy những thương hiệu cũ tương đối ít người biết đến như Hispano-Suiza và Delahaye, cũng như những cái tên vẫn còn nổi tiếng ngày nay, chẳng hạn như Rolls- Royce và Jaguar. Ngay cả những thương hiệu không được biết đến về giới hạn sản xuất cũng có thể được đón nhận bởi những nhà sưu tập xe: chiếc 2000GT tuyệt đẹp của Toyota (TM), được sản xuất từ năm 1967 đến năm 1970, có thể thu được hơn một triệu đô la trong cuộc đấu giá. Một chiếc Packard Twelve 1108 Dietrich năm 1934 được bán với giá 1,435 triệu đô la vào năm 2021 và một chiếc McLaren F1 1995 được bán với giá kỷ lục 20,465 triệu đô la trong một cuộc đấu giá vào tháng 8 năm 2021 ở Pebble Beach, California.

Chiếc McLaren F1 đời 1995.

Những chiếc xe có tầm quan trọng lịch sử — các mẫu xe đi tiên phong trong công nghệ mới hoặc nâng cao tiêu chuẩn kỳ vọng của người tiêu dùng — có thể trở thành vật sưu tầm, đặc biệt nếu chúng hiếm và đẹp. (Ngoại hình đẹp là một lợi thế.) Lịch sử của các giải đua cũng góp phần làm tăng thêm vẻ quyến rũ của một chiếc xe, việc thể kết hợp với một nhà thiết kế, tay đua hoặc nhà chế tạo được kính trọng như Raymond Loewy hoặc Carroll Shelby cũng vậy. Việc chiếc xe từng nằm trong ga-ra của một người nổi tiếng cũng có thể hữu ích, đặc biệt nếu người đó có liên quan đến ô tô, chẳng hạn như Steve McQueen, Paul Newman hoặc James Garner. Những chiếc xe sưu tập đắt tiền nhất thường kết hợp các thuộc tính này.

Carroll Shelby, 24 Hours of Le Mans, Le Mans, 21 June 1959 – Photo by Bernard Cahier.

Về cơ bản, nếu các cậu bé dán ảnh chúng lên tường, thì bạn đang nhìn đúng hướng. Khi những chàng trai đó lớn lên, họ sẽ muốn mua những thứ đã khiến họ hạnh phúc thời trẻ. Thị trường sưu tập xe hơi cổ có nhiều điểm chung với thị trường nghệ thuật. Đó là một khoản đầu tư mà nhà sưu tập xe tận hưởng về mặt thẩm mỹ và chúng cũng có thể cung cấp một hàng rào tiền tệ vì các phương tiện có thể được vận chuyển đến các quốc gia có tỷ giá hối đoái thuận lợi.

Những rủi ro cần lưu tâm khi sưu tập xe cổ

Chiếc Dodge Viper đời 2006

Giống như hầu hết các khoản đầu tư đều phải trả phí, xe cổ cũng vậy. Đây là tài sản cá nhân hữu hình và nhà sưu tập xe sẽ phải trả thuế lãi vốn nếu bán có lãi. Bộ sưu tập của bạn đang ở trong tình trạng xấu? Việc khôi phục một chiếc ô tô có giá bảy con số về điều kiện trưng bày, thường là tình trạng mới, bằng cách sử dụng các bộ phận, sơn và thân xe nguyên bản hoặc gia công chính xác có thể tốn thêm bảy con số khác. Sau đó là chi phí bảo trì định kỳ, chi phí lưu trữ và bảo hiểm. Lợi nhuận từ việc bán xe cuối cùng cũng có thể sẽ phải chịu hoa hồng / phí ký gửi, phí giao dịch và chi phí vận chuyển — vì có thể bạn sẽ không kéo một chiếc Bugatti bằng một chiếc xe cứu hộ.

Mua một chiếc ô tô lướt hoặc mới vì bạn nghĩ rằng một ngày nào đó nó sẽ là đồ sưu tầm cũng là điều rủi ro. Chắc chắn, bạn có thể gặp may mắn, nhưng có thể bạn sẽ không mua được ô tô rẻ hơn và kỳ vọng nó sẽ trị giá hàng triệu USD trong một thời gian ngắn.

Khi Dodge Viper được tung ra vào đầu những năm 90, các nhà sưu tập kỳ vọng chúng như một khoản đầu tư, tin rằng chiếc xe thể thao kiểu dáng mạnh mẽ với công suất 400 mã lực sau đó sẽ được đánh giá cao về giá trị. Nhưng hiện tại bạn có thể chọn một chiếc Viper 1993 (năm sản xuất đầy đủ đầu tiên) với giá trung bình là 45.700 đô la (dưới 40.000 đô la nếu trong tình trạng tốt hoặc tốt); chúng có giá hơn 50.000 đô la mới chưa tính lạm phát. Những nhà đầu tư này đã tận hưởng việc khoe Viper của họ và đôi khi biến mất trên đường lớn, nhưng với lạm phát, chi phí bảo trì, bảo hiểm, lưu kho và cơ hội, họ chắc chắn không kiếm được tiền.

Điều tương tự đã xảy ra vài thập kỷ trước khi Cadillac công bố trong quảng cáo rằng Eldorado 1976 sẽ là mẫu xe mui trần cuối cùng mà thương hiệu này cung cấp. Nó không phải. Giờ đây, bạn có thể tìm thấy những chiếc xe mui trần Eldorado được chăm sóc cẩn thận từ kiểu cổ điển đó với giá chưa đến 25.000 đô la. Chúng có giá 11.000 đô la mới, tức là 47.000 đô la đã được điều chỉnh theo lạm phát.

Giá cả có thực sự phản ánh giá trị xe sưu tập trong tương lai?

Chiếc Ferrari Dino 246 GTS đời 1972.

Người ta có thể tranh luận rằng American Viper và Eldorado ở mức giá cả phải chăng của phổ sưu tập; không phải là những thứ cao cấp có xu hướng đến từ Châu Âu. Nhưng sự không chắc chắn tương tự cũng áp dụng cho thị trường cao cấp. Năm 1974, Ferrari bán Dino 246 GT với giá 14.500 USD và Dino 308 GT4 với giá cao hơn đáng kể là 22.000 USD. Hiện tại, Hagerty niêm yết giá trung bình của một chiếc Ferrari 308 GT4 đời 1974 là 48.000 USD và một chiếc Ferrari Dino 246 GTS cùng năm là 340.000 USD.

Những chiếc xe sưu tầm tối thượng trông như nào? Thật khó để nói một cách dứt khoát. Thị hiếu luôn thay đổi theo thời gian, doanh số bán hàng tư nhân thì khó theo dõi và thị trường sưu tập xe cao cấp tập trung vào các mẫu xe cực hiếm, với mốc lịch sử khác nhau. Dù vậy, danh sách xe sưu tầm đã bán ra được xác nhận là vượt trên 30 triệu đô-la, là rất ngắn.

Ferrari dường như là tên tuổi dẫn đầu. Nhà đấu giá Bonhams của Anh đã bán một xe Ferrari 250 GTO đời 1962 với giá 38,1 triệu USD vào năm 2014. Đây là mức giá được xác nhận và công bố cao nhất từng được trả cho một ô tô. Mẫu xe đua được định danh là át chủ bài của tay đua huyền thoại Stirling Moss ở thời kỳ đỉnh cao của sự nghiệp. Kỷ lục đó đã bị phá vỡ vào năm 2018 khi một xe Ferrari 250 GTO đời 1962 khác được bán bởi Sotheby’s với giá 48,4 triệu USD. (Có 250 GTO khác được báo cáo đã vượt quá 70 triệu đô la trong đợt bán riêng cho một nhà sưu tập xe giấu tên.)

Chiếc Ferrari 250 GTO huyền thoại đời 1962

Vào năm 2010, Bảo tàng Ô tô Mullin đã mua một trong bốn chiếc Bugatti 57SC Atlantic tuyệt đẹp từng được chế tạo với giá từ 30 triệu đến 40 triệu USD. Năm 2013, một chiếc Mercedes-Benz W196 Silver Arrow đời 1954 – chiếc xe duy nhất thuộc dòng này không có trong bảo tàng – được bán trong một cuộc đấu giá ở Anh với giá 29,7 triệu USD.

Thị trường nhiều biến động và khó lường

Trở thành một nhà sưu tập xe hơi cao cấp có thể mất một khoản đầu tư khá lớn và đi kèm với chi phí vận không hề nhỏ. Khi thị hiếu và kinh tế thay đổi, những gì từng đáng giá tiền chuộc của một vị vua có thể giảm giá thành chỉ bằng một khoản tiền riêng, vì vậy hãy lựa chọn cẩn thận. Sắc đỏ và “quốc tịch” Ý thường là những cú cược tốt, nhưng hãy lưu ý đến những thị trường nhiều biến động và khó lường.

Ví dụ, những người sưu tập xe giàu có ở Nhật Bản không thể mua đủ những chiếc Ferrari trong nửa cuối những năm 1980 và giá cả tăng vọt tới mức không thể tin được và sau đó là bong bóng. Khi người Nhật ngừng mua, giá đã giảm rất nhiều. Mua dựa theo chất lượng (một ví dụ điển hình giúp các nhà sưu tập xe luôn có thể bán được trên thị trường và đưa ra mức giá cao hơn) và hãy biết các yếu tố nhân khẩu học và thị trường của bạn. Điểm mấu chốt là đảm bảo rằng bạn không mua khi biết chắc mình đang trong vùng bong bóng.

Linh Bùi