Tuy lịch sử của rượu vang không bắt nguồn từ Pháp nhưng cho tới giờ, tất cả chúng ta đều công nhận rằng Pháp là nơi cho ra nhiều dòng rượu vang xuất sắc. Cùng Dining Library tìm hiểu về rượu vang của quốc gia tươi đẹp này.

Một ly rượu vang hồng sóng sánh

Rượu vang là một loại đồ uống có cồn được lên men từ quả nho. Đây là loại trái cây có nhiều đường và nhờ những tác động hóa học tự nhiên mà từ duy nhất loại quả này cũng cho chúng ta một sản phẩm hoàn chỉnh mà không cần tới sự trợ giúp của các loại đường hay enzym khác. 

Rượu vang có lịch sử phong phú nhiều năm với nơi khởi nguồn được cho là tại Georgia từ năm 6000 TCN. Một số nơi như Balkan xuất hiện kỹ thuật sản xuất loại rượu này từ khoảng 4500 TCN. Tại hai nền văn minh lớn như Hy Lạp cổ đại và La Ma cổ đại, rượu vang có ý nghĩa rất lớn. 

Pháp – nơi có rượu vang thơm lừng lẫy 

Pháp gọi rượu vang là “vin”. Họ coi “vin” là thức uống quan trọng, vì vậy 3% diện tích đất nông nghiệp tại Pháp được dành cho việc trồng nho làm rượu. Nghề trồng nho và làm rượu vang chiếm một phần quan trọng của nền nông nghiệp Pháp bên cạnh việc sản xuất lúa mì làm bánh mì và chăn nuôi bò. Pháp có nhiều nhãn hiệu rượu vang lừng lẫy thế giới. Họ cũng giữ thị phần nhiều nhất trong lĩnh vực xuất khẩu rượu vang. 

Rượu vang đỏ góp phần rạng danh ẩm thực xứ Pháp

Tại Pháp, rượu vang được cho là đã xuất hiện vào thế kỷ thứ 6 TCN với nhiều vùng trồng nho làm rượu có lịch sử lâu đời, có thể từ thời La Mã theo các nghiên cứu. Trải qua nhiều cuộc bể dâu và các trận đánh chiếm lịch sử, rượu vang Pháp cũng theo đấy mà nhuộm màu thời gian, đem lại hương vị sâu lắng và bí ẩn qua từng thời kỳ. Ví dụ như rượu Margnat, một loại rượu dành riêng cho giai đoạn hậu chiến tranh thế giới thứ hai có phong cách và hương vị mang đậm cá tính. 

Theo số liệu năm 2024, sản lượng rượu vang của đất nước này chiếm tới 50 đến 60 triệu hectolit và họ đã xuất khẩu ⅓ trong số này để thu về gần 6 tỷ USD. 

Rượu vang Pháp hấp dẫn do đâu? 

Các quốc gia khác như Tây Ban Nha, Ý, Mỹ… cũng có nhiều sản phẩm rượu vang hấp dẫn nhưng với sự chỉn chu và lợi thế nông nghiệp lâu đời cùng sự đầu tư từ Chính phủ mà rượu vang Pháp vẫn luôn là một di sản quan trọng của quốc gia này. 

Rượu vang Pháp có một vị trí rất cao trong khu vực

Tại quốc gia này, có rất nhiều phong cách rượu vang được ghi nhận. Và phân khúc cũng vô cùng đa dạng từ bình dân cho tới cao cấp, mọi người dân dù giàu nghèo đều có thể thưởng thức rượu vang thơm ngon. Nhiều nhà phê bình ẩm thực cho rằng tại Pháp gần như không có rượu vang dở một phần nhờ thổ nhưỡng đất màu mỡ và sự giàu có của các giống nho. 

Khi giống nho mới là quan trọng 

Với mỗi nơi trồng nho, loại rượu được làm ra từ giống nho ấy có hương vị cũng như đặc tính khác biệt. Cách các đơn vị quản lý sử dụng tên gọi AOC  – Appellation d’Origine Contrôlée là những nhãn hiệu có nguồn gốc được kiểm định cũng góp phần giúp cho sự khác biệt này được công nhận. Họ có bộ quy tắc chặt chẽ để xác định giống nho, quy trình sản xuất rượu vang để xếp hạng cũng như phân loại hàng trăm cái tên mà người dân Pháp gọi tên rượu của họ. Thông thường, họ sẽ phân loại theo mặt địa lý với các vùng, ngôi làng và vườn nho cụ thể. 

Đâu dễ gì trồng nho lung tung mà có được chai rượu vang hấp dẫn

Pháp cũng là cái nôi của nhiều giống nho hiện đang được trồng trên toàn thế giới như Chardonnay, Cabernet Sauvignon,… Tuy nhiên, chỉ khi trồng tại một số vùng của Pháp thì giống nho này mới cho ra thứ hương vị “quen thuộc”, âu cũng là lợi thế của một quốc gia “già” có nền nông nghiệp phát triển. 

Giống nho được chia thành ba cấp bậc: giống nho được chọn, giống nho bắt buộc, giống nho đề xuất. Các loại rượu có thể được sản xuất từ duy nhất một giống nho hoặc từ nhiều loại nho. Tuy nhiên càng là giống rượu cao cấp, tiêu chuẩn về giống nho càng được dễ lấy nhãn AOC. Những dòng rượu vang cấp thấp thì giống nho chỉ là một điểm cộng cho bảng thành phần thêm thu hút. Một vài giống nho được ghi nhận có thể kể đến như Merlot, Grenache, Cabernet France, Alicante Bouschet, Muscat de Hambourg, Muscat d’Alexandrie… 

Pháp có hệ thống sản xuất rượu vang hàng đầu thế giới

Rượu vang đỏ là đặc sản của vùng Merlot

Các vùng trồng nho của Pháp cũng được gọi tên và mỗi vùng có “nhiệm vụ” cho ra các loại rượu khác nhau. Một số vùng sẽ được ưu ái và ưa chuộng hơn một số vùng khác. Dựa vào nơi trồng mà các hệ thống kiểm định có thể biết được giống nho và chất lượng rượu của toàn vùng. 

Xây lâu đài trồng nho 

Trên toàn nước Pháp có 14 vùng trồng nho chính. Các vùng nho ở khu vực phía Nam nước Pháp thường cho ra giống nho ngon hơn và vùng trồng nho Languedoc là nơi trồng nho lớn nhất của đất nước này. Có những vùng sẽ tập trung sản xuất rượu vang trắng, cũng có vùng chỉ tuyền vang đỏ và có những nơi có tất cả từ vang đỏ, vang trắng tới vang hồng. 

Vùng trồng nho Languedoc

Và vùng trồng nho Champagne hay chúng ta vẫn quen gọi là “sâm-panh” là nơi khởi nguồn của món rượu vang nổ trứ danh. Chẳng phải cả thế giới giờ đây đã gọi chết cái tên Champagne để chỉ món rượu vang nổ đến từ vùng này hay sao? Điều này cho thấy rượu vang Pháp không chỉ là đặc sản của riêng họ mà là một di sản chung nơi mọi người chia sẻ những giá trị ẩm thực cao cấp. Một số vùng trồng nho lớn và nổi tiếng có thể kể đến là Alsace, Beaujolais, Bordeaux,… Thậm chí, họ còn có hẳn những lâu đài trồng nho như lâu đài Lafite, Latour,… 

Bản đồ các vùng trồng nho của Pháp

Rượu vang Pháp “chảnh” và xa xỉ tới mức nào? 

Rượu vang đỏ truyền thống của Pháp không còn là một món đồ uống thông thường. Họ sưu tập, tích trữ và mua đi bán lại những chai rượu vang như một tài sản quý hiếm có giá trị đầu tư lâu dài. 

Rượu vang có nhiều phân khúc giá khác nhau và có những chai rượu quý đắt hơn vàng, hay giá cao hơn cả một con xe

Sở dĩ có điều này bởi tại Pháp, họ có khái niệm vintage year chỉ những năm cho ra đời rượu vang ngon hơn hẳn các năm khác. Và vô tình rượu của những năm ấy được đẩy lên nhanh chóng. Chuyện này chẳng phải chiêu trò truyền thông gì, và cũng rất dễ hiểu bởi mỗi năm thời tiết mỗi khác, việc trồng nho rồi dùng nho ấy không thể đòi hỏi sự giống nhau 100% khi làm ra các chai rượu. Những chai rượu vang từ lâu đài rượu vang Lafite hay Latour có giá vài trăm ngàn đô la là chuyện không hiếm trong giới sành rượu. Và giới sành rượu sẵn sàng bỏ cả triệu đô la để mua những chai rượu quý hiếm dù cho chúng có đắt đỏ tới đâu. 

Hàng năm, những chai rượu mới liên tục được sản xuất và có những năm cho ra chai rượu xuất sắc tới mức đi thẳng vào lịch sử

Nhiều người cho rằng những chai rượu vang trong các nhà hàng Michelin là những loại rượu đắt tiền và cao cấp lắm rồi, nhưng thực tế những chai rượu thuộc các nhà hàng này có giá dao động ở mức từ 1 đến 5 ngàn đô và có thể thấp hơn. Còn những dòng rượu vang thực sự đắt đỏ có lẽ đều đã nằm hết ở kho rượu của những tay chơi sành sỏi. Và người Pháp, những con người yêu rượu vang đích thực và vẫn hay được thế giới đùa là “bợm nhậu”, lại có cách uống rượu trân trọng và thưởng thức khác hẳn với những nơi uống rượu như một loại thức uống phụ trong bữa tiệc hay thỉnh thoảng nhâm nhi lúc xế chiều. Những người có đam mê về rượu thường thưởng thức chúng theo một “nghi thức” (ritual) của riêng họ. 

Những chai rượu nhuốm màu thời gian

Họ có thể chỉ uống mà không uống khi ăn, nhẹ nhàng hít lấy một hơi vang thơm phức hương nho và chậm rãi cảm nhận vị vang chát ngọt đang từ từ trôi vào vòm họng và đi qua chiếc lưỡi tinh tế. Vị tê nồng của rượu khiến các tế bào vị giác như bừng tỉnh, nhưng người uống lại đi dần về phía của sự say sưa không hồi kết. Bởi thế, người ta đã yêu rượu vang được cả triệu năm. Còn người Pháp đã khiến chúng ta hiểu tại sao chúng ta lại yêu rượu vang tới thế!

Bài: Hà Chuu